6 april 2020

Lieve oma Corrie

Marieke brieven aan boven brieven aan boven, rouw&verlies 0

7 april 2019 Lieve oma Corrie,

Ik schrijf je even, ook al ken ik je niet echt. Je ging dood toen mama begin twintig was. Ik was een peuter van nog geen twee.

Als kind, of als prille tiener eigenlijk, was ik regelmatig met je bezig. Vaak vroeg ik me hardop af waar jij en opa zouden zijn. Ik praatte tegen je, kun je je dat nog herinneren?

Vaak had ik je foto in mijn handen en vroeg ik je om hulp. Om antwoorden op voor mij belangrijke vragen. Waar ga je heen als je dood bent? Doet dood zijn pijn? Ik hou van jou oma. Wil je me helpen het leven te begrijpen?

Diep van binnen zocht ik dan naar een verre herinnering aan jou. Die ik eigenlijk niet echt vinden kon. Toch had ik vaag het idee dat je me kon horen. Dat je mijn vragen probeerde te beantwoorden. Dat je me als het kon, op je troostende schoot had laten kruipen. En ook al kende ik jouw grote, zachte boezem alleen van foto’s, ik voelde jouw warmte en kracht om me heen. Ik wist zeker dat oma’s het beste met hun kleinkinderen moesten voor hebben. Ook dode oma’s.

Daarom richt ik me vandaag nog eens tot je. Ik vertrouw erop dat je deze brief ontvangt. Want wat ik graag zou willen weten… waren jullie erbij toen mama stierf? Wachtten jullie haar op toen haar ziel uit haar lichaam gleed en de oversteek naar de andere kant maakte? Zagen jullie haar hoogstwaarschijnlijk verbaasde gezicht toen mama erachter kwam dat haar leven op aarde dan misschien wel over was, maar dat er nog veel meer is, veel meer dan ze ooit had durven denken? Hebben jullie haar geknuffeld, welkom geheten? Een feestje gebouwd op haar thuiskomst? Geproost op de goede afloop?

Ik vraag het me af…

Want oma, je bent al ruim 38 jaar dood. En opa is dat al meer dan 50 jaar. Het lijkt me sterk dat jullie al die tijd door hebben gebracht met wachten. Al liggend op een wolk of in een veld met bloemen. Of al pratend, over de goede ouwe tijd. Onder het genot van een beschuit met aardbeien. Of asperges. Of groentesoep met balletjes. Zoals ik me voorstel dat jullie daar op zondag van konden genieten, vroeger. Al dat wachten, die asperges en groentesoep gaan op een dag toch vervelen, lijkt me zo.

Hebben jullie haar geknuffeld? Geproost op de goede afloop?

Dus… misschien waren jij en opa er níet bij toen mama op de drempel van de hemelpoort stond. Omdat jullie niet meer in de hemel zijn, maar opnieuw geïncarneerd. Omdat jullie weer op aarde rondlopen, misschien aan de andere kant van de wereld, als Juanito en Cornelia, of als Abdel of Ching, die nog nooit van Nederland gehoord hebben. En al helemaal niet van Jan of Cor of Margreet…

Of misschien… zijn jullie opnieuw geboren in onze familie. Zit jullie ziel in een van mijn neven of nichten, in mijn zus, of in mij. In een van onze kinderen, jullie achterkleinkinderen! Of misschien hebben jullie je opgesplitst en zitten jullie in ons allemaal! Hoe gaaf zou dat zijn!

Als dat het geval is, dan snap ik dat jullie er niet bij waren. Dan hebben jullie het veel te druk om op die bewuste dinsdagavond, -nacht en woensdagochtend in maart, op de Intensive Care rond te hangen. Toch voelde het wel druk in die kamer…

Lieve oma, je merkt dat ik nog steeds houd van filosoferen over hoe het in elkaar zou kunnen steken. Nog steeds houd ik van zoeken naar het waarom en hoe dan en de zin van alles.

Net als dat ik met jouw foto in mijn hand voelde dat je me kon horen, voelde het ook behoorlijk vol bij mama op de Intensive Care. Zelfs toen alle verpleging weg was en ik even helemaal alleen was met mama. Er was zoveel licht. Zoveel hulp. Voor mama en voor ons. Dus, misschien is een stukje van jullie ook wel achtergebleven daarboven. En stonden jullie mama liefdevol op te wachten.

Lieve oma, ik weet niet écht wie je bent, of was. Ik kan me dus ook niet echt een voorstelling maken van hoe jij je dochter op zou wachten daar, aan de andere kant. Hoe je haar de geheimen van de hemel zou laten zien. Hoe jij haar gerust zou stellen. Zou troosten. Toch heb ik warme gevoelens als ik aan je denk.

Ze kan het zich misschien niet herinneren, haar lichaam weet alles nog

Gisteren sprak ik met R. Ik vertelde hem dat ik het zo erg vond dat Liene, maar vooral Merel straks geen herinneringen meer zal hebben aan hun oma Margreet. Dat vind ik een van de pijnlijkste dingen merk ik. Dat mijn kinderen zullen vergeten wie ze was…

En toen zei R iets prachtigs. Hij zei: Merel kan zich later je moeder misschien niet meer herinneren met haar hoofd en haar gedachten. Maar haar lichaam, weet alles nog.

Dat vond ik zo mooi.

Mama zit in mij en in Merel en in Liene. Net als dat jij ook in mij zit. Elke herinnering heeft een plekje in ons lijf. Dat kan pijn doen, maar ook geruststellen. Misschien dat ik me daarom jouw warme boezem zo levendig kan voorstellen. Omdat jij ergens in mij zit opgeslagen.

Of er nou zus of zo. Wel of geen ziel, stukjes of hemel. Of er ooit antwoorden komen, of altijd maar vragen blijven.

Ook dode oma’s zijn er. Altijd, hoe dan ook.

PS: Geef je mama een dikke knuffel van mij?

Kijk hier voor Brieven aan Boven - schrijfbegeleiding

Download hier je gratis e-book Brieven aan Boven

20 maart 2020

20 maart 2019, 3 uur ’s nachts

Marieke brieven aan boven brieven aan boven, rouw&verlies 0

Lieve mama, Ik schrijf je deze brief

Jij ligt op de Intensive Care in Tilburg.

Ik denk of weet bijna zeker dat je deze brief nooit meer lezen zal. Ik weet, of denk bijna zeker te weten dat je de inhoud kan voelen.
Dat je de boodschap ontvangt, hoe dan ook.

Het is de nacht van dinsdag op woensdag.
Lieve mama, wat ben je hard aan het werk. Je lijf is bezig om hier te blijven. De artsen zijn met je bezig en doen alles wat in hun mogelijkheid ligt om jou te helpen. Ik zie het gebeuren. Gesjor aan je lijf, getik op infuusslangen en het controleren van allerlei schermpjes. En dat is goed. Zo moet het ook. Ze zijn lief voor je, en voor ons.

Lieve mama, wat had ik je graag hier gehouden, nog een jaar of twintig ofzo. Maar het lijkt er niet meer in te zitten. Jouw boek lijkt dicht te gaan.

Gisterenavond in de auto, toen ik als een gek naar het ziekenhuis reed, kwam je binnenwaaien en hoorde ik je zeggen: “Sorry Marieke, sorry.” Ik voelde dat je het erg vindt om ons achter te laten. Ik zei dat het goed was. Dat jij mocht kiezen voor wat jíj wilt. Dat als jij naar huis wil, je mag gaan. “Wij redden ons wel mam,” zei ik hardop. Tegen jou, maar ook een beetje naar mezelf.

Ik zei dat het goed was. Dat jij mocht kiezen voor wat jíj wilt.

Gisterenmiddag was ik nog bij je. Dag twee van de nieuwe chemo. Je voelde je wat suf, zei je, maar ik vond je best monter. We hebben fijn gekletst en ook nog gelachen. Voor de allerlaatste keer. Ik heb je niet geknuffeld, want ik was ziek geweest dit weekend en wilde je niet aansteken.

Daarom gaf ik je drie kussen en hartjes door de lucht. De liefde in jouw ogen… die zeiden alles. We waren heel dichtbij, ook al stond ik meters van je bed.

Vanavond op de IC hield ik je hand vast. Ik voelde hoe jij míj energie gaf. Via jouw hand in de mijne, mijn hele lichaam door. “Mam”, zei ik, “Je geeft me reiki!” Ik moest er zelfs van glimlachen. “Dat had je nooit verwacht he mam, dat ook jij dat kan!”

Ik vertel je hoe dankbaar ik ben. Dat ik jouw dochter ben, en jij mijn moeder. Dat ik van je hou. Af en toe open je je ogen. Je mompelt wat. Kijkt moe maar vol liefde naar papa, naar Maaike, naar mij.

Ik hoor je. Ik voel je. Ik hoor je. Je gaat naar huis. En lieve mama, het mag.

Kijk hier voor Brieven aan Boven - schrijfbegeleiding

Download hier je gratis e-book Brieven aan Boven

2 maart 2020

9 maart 2019, 4.55 uur

Marieke brieven aan boven brieven aan boven, rouw&verlies 0

Lieve mama, Ik wilde een blije brief schrijven,

Een brief waarvan je zou gaan glimlachen nu je al zolang in het ziekenhuis ligt. Een die je hoop zou geven. Maar het lukt niet. Angstgedachten regeren mijn zijn. Ze roepen om aandacht en ik ben bang dat dat het enige is dat ik doen kan: naar hen luisteren en hen aandacht geven.

Ik weet nog, dat jij soms middenin de nacht ging strijken, als je niet kon slapen. Waarover je dan piekerde weet ik niet precies. Jij was niet zo’n open boek. Of tenminste, niet tegen mij, je jongste dochter.

Goh, ik schrijf in verleden tijd. Dat raakt me, maar ergens ook niet. Het voelt alsof je van ons weg aan het gaan bent mam. Dat jij weet, dat het over is en klaar. Dat je heel, heel voorzichtig aan ons duidelijk probeert te maken wat Jíj wilt. En dat dat dit keer iets anders is dan wat wij willen.

Mama, ik ben bang dat het inderdaad een van de laatste keren was dat ik je zag vandaag. Dat je er niet doorheen komt en deze kutziekte gaat verliezen.

Kut ja. Ik vloek ervan. Ook dat zou jij niet doen, vloeken. Jij houdt het vaak binnen in je. Soms denk ik aan al die keren dat ik mijn woede of angst zou hebben ingeslikt. Misschien krijg je daar wel kanker van.

Sorry mam, dat ik dat zo zeg. Deze brief is vooral voor mij bedoeld. Het is helpend en helend te schrijven. Het geeft een vorm aan mijn gedachten.

Het voelt alsof je van ons weg aan het gaan bent mam. Dat jij weet dat het over is en klaar.

Buiten regent het. Het is iets voor 5 uur ’s nachts. Zou je slapen? Of zou je weer wakker zijn? Je hazenslaapjes maken je niet fitter. Al die geluiden om je heen en al die slangetjes aan je lijf maken het ook niet makkelijk.

Ergens is die regen ook wel cosy. Het past bij hoe ik me nu voel. Toch, heb ik ook een kaarsje aangestoken en een kopje thee gezet. Ik zit opgekruld op de bank met een dekentje over me heen. Het leven is óók warm, al regent het buiten nog zo hard.

Lieve mama, zette jij ook thee als je ’s nachts aan het strijken was? Ik weet het niet. Wat zou het mooi zijn als je nu gewoon op kon staan uit je bed, en kon zeggen: ik ga naar huis, er ligt nog strijk! De verpleging zou je maar raar aankijken.

Mama, lieve mama. Ik heb het gevoel dat jij me nu iets heel belangrijks geeft. Dit brieven schrijven is mijn vorm. Ik voel het. Hier mag ik méér mee doen.

Lieve mam, ik ben zo dankbaar dat je met Kerst thuis was en niet in het ziekenhuis hoefde te blijven. Het was een fijne dag waarin ik duidelijk zag dat je genoot. Van ons, de kinderen, het eten. Ik heb er ook van genoten. Heel erg.

Ik ben dankbaar dat je bij ons was op Merels 3e verjaardag. Jee, wat heb jij op wilskracht die keuze gemaakt. Op haar verjaardag mocht je naar huis. Twee dagen na het feest ging je weer met hoge koorts het ziekenhuis in.
Mooi he, toen Merel haar cadeautjes uitpakte. Ik ben blij dat je dat gezien hebt. Dat je bij elk cadeautje dat ze uitpakte haar blije snoet kon zien en haar vrolijke ‘Dat wilde ik zo graag!’ kon horen. Lieve mama, wat zou ik je missen als je weg zou gaan, fysiek dan. Dan zijn de verjaardagen zo kaal en leeg. Want opa en oma maakten het feest toch wel compleet.

Het leven is óók warm, al regent het buiten nog zo hard.

Mijn gedachten dwalen af naar buiten. Het regent hard. Harder dan ik hebben kan, zou Bløf zingen. Ik vraag me af welke muziek we moeten draaien op jouw crematie. Oh sorry mam, wat raar! Je bent nog helemaal niet dood! Wie weet kies je ervoor om te leven. Wie weet… Vergeef me dat ik zo denk en schrijf. Het is angst mama, en het enige dat ik me voor kan stellen.
Ik denk dat in dit soort situaties ons hoofd een houvast zoekt. Iets om zich aan vast te klampen. Mijn gedachten willen een houvast, hoe pijnlijk dat houvast ook is.

Lieve mama, ik eindig deze brief met een fijn idee. Een fijne, blije gedachte aan jou en mij.

Heel, heel lang geleden zat ik bij jou achterop de fiets. Het was een fijn moment en daarom herinner ik me dit beeld en het gevoel zo goed. We reden in het bos en het was warm. Ik rook warme bosgrond. Naaldbomen. Aarde. Ik keek naar het fietspad onder me, en daarna naar de bomen boven me. Daar zag ik het felle licht dat door de bladeren scheen. Goudgeel zonlicht, gefilterd door groengeel blad.

Mama, misschien is dat wel hoe de poort naar boven eruitziet. Een beetje geheimzinnig, maar met een gevoel van veiligheid en thuis. Achterop die fiets, was jij mijn veiligheid mama. En het licht was het leven dat lonkte. Wat een fijn gevoel hieraan terug te denken.

Het regent trouwens nog steeds pijpenstelen. Ik vraag me af of het nog ophoudt. Eigenlijk denk ik van niet… maar lieve mama, het past vannacht. Het past.

XXX

PS: Ik moet ineens denken aan de brieven die jij ons schreef als we bij tante P sliepen in de zomervakantie, als jij moest werken. Je stuurde ze per fax. “Let niet op de foutjes. Het correctielint deed het niet, maar dat vinden jullie vast niet erg”, schreef je.
Nee mam, dat vonden wij niet erg. We waren blij met jouw brief. Blij met jouw liefde. Liefde is niet perfect. Liefde heeft altijd een randje. En een paar tikfouten erin.

Oh ja. Wat als alles goedkomt? Dat zeg jij tenslotte elke keer.

Ik geloof dat deze brieven altijd zin hebben. Dat ze me helpen en ook dat al die gedachten aan jouw afscheid er dan maar vast zijn geweest. Voor later. Tijd bestaat niet.

In gedachten zie ik je ogen groter worden. Tijd bestaat niet? Daar kun jij helemaal niks mee. Toch mama, heb jij mij het zinzoeken geleerd.

Tot een volgende…

Kijk hier voor Schrijf je Brieven aan Boven

Download hier je gratis e-book Brieven aan Boven